وظیفه متمکنین و خیرخواهان[1]
جهت‌دهی اموال متمکنین برای ازدواج
متمکّنین و خیرخواهان، گروه دیگری هستند که در ازدواج جوانان مسئولیت دارند. این خیرخواهان باید اموال خود را در مسیرهای صحیح و اولویت‌دار جهت‌دهی کنند تا برای مردم و اجتماع، ثمربخش باشد و گره‌ای از مشکلات را باز کند و چه جهتی بهتر از ازدواج جوانان؟ تزویج افراد مجرد در اسلام، عبادتی بزرگ محسوب می‌شود؛ به طوری که آن شخص، مورد توجه خداوند متعال واقع می‌شود و در قیامت، در سایه عرش الهی قرار می‌گیرد. به چند حدیث در این باره اشاره می‌کنم:
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس عزّبی را به همسری رساند از جمله کسانی است که خدای بزرگ در روز قیامت به او نظر خواهد کرد.[2]
امام کاظم علیه السلام فرمود:
سه کس در روزی که سایه‌ای جز سایه عرش خدا نیست در سایه عرش او هستند: مردی که برادر مسلمان خود را زن دهد یا به او خدمت کند یا رازش را بپوشاند.[3]
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله هم در حدیثی فرمود:
هر کس برادر مؤمن خود را زن دهد تا آن زن، همدم و مایه پشت‌گرمی و آسایش او باشد، خداوند او را از حورالعین بهشت زن دهد و با هر یک از صدّیقانِ خانواده و برادران (دینی) اش که دوست داشته باشد همدمش کند و آنان را با وی انس و الفت دهد.[4]
این سخنان که به زبان راست‌گوترین و دل‌سوزترین انسان‌ها جاری شده است می‌تواند پشتوانه معنوی بسیار گران‌بهایی در امر حمایت از ازدواج جوانان باشد. متمکنین از این طریق می‌توانند بهترین عبادت‌ها را انجام دهند. چه عبادتی بالاتر از این که انسانی در قیامت مورد توجه مخصوص خداوند متعال قرار گیرد. متأسفانه جامعه ما به این قبیل عبادت‌ها عادت نکرده است و عبادت را در به جا آوردنِ حج و عمره و رفتن به زیارت عتبات عالیات یا اقامه مراسم عزاداری برای ائمه اطهار علیهم السلام منحصر کرده‌اند. اگر به کسی گفته شود تو که حج واجب را انجام داده‌ای اکنون با پول این حج مستحبی و عمره، وسیله ازدواج یک
دختر و پسر را فراهم ساز، زیرا از بهترین عبادت‌هاست، غالباً قبول نمی‌کند.
اگر به یک نفر که صدها هزار تومان خرج مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام می‌کند و خروارها برنج می‌پزد و به سینه‌زنان می‌دهد بگویید مقداری از آن‌ها را کم کن و در عوض، پول آن را خرج ازدواج یک دختر و پسر فقیر کن، نمی‌پذیرد.
چه باید کرد؟ در گام اول باید کمک‌رسانی جدی در امر تزویج جوانان و خرج کردن معقول در این باره، به صورت فرهنگ درآید. این فرهنگ‌سازی، وظیفه‌ای است که خطبا و گویندگان، نویسندگان، اهل رسانه، مسئولان و دیگر مراکز تأثیرگذار و فرهنگ‌ساز به عهده دارند. اسلام خواسته است که کمک به ازدواج جوانان به صورت فرهنگ دینی درآید و متمکّنین و خیراندیشان در این مورد، عنایت کامل به خرج دهند و به عنوان خیرات، مقداری از اموالشان را در این راه خرج کنند. بدین منظور باید موقوفاتی به وجود آید و اهل خیر، به هنگام وصیت مقداری از ثلث اموالشان را بدین منظور اختصاص دهند.
اگر ما در شناخت ارزش‌های واقعی اسلام و عمل بدان‌ها عنایت داشتیم نباید دختر و پسری که به سنین ازدواج رسیده‌اند، برای تهیه مقدمات ازدواج، مشکل داشته باشند. متأسفانه جامعه اسلامی ما این‌گونه نیست، پس وظیفه دانشمندان اسلامی است که در ترویج این فرهنگ کوشش نمایند.
وقف اموال برای ازدواج جوانان[5]
وقف، یکی از سنت‌های پسندیده اسلامی است که آثار بسیار مثبتی در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی دارد. مردم مسلمان ایران، به پیروی از تعالیم اسلام، به امر وقف، اهتمام داشته و دارند و بدین وسیله، نیّت‌های خیرخواهانه خود را نشان داده‌اند. این همه مسجد، حسینیه، مدرسه، بیمارستان، دانشگاه، صحن و بارگاه امام‌زادگان با همّت و بودجه نیکوکاران به وجود آمده است.
وقف املاک برای امور خیریه، صدقه جاریه‌ای است که برای همیشه و به طور مستمر در حال ثمر دهی است. در این باره احادیث فراوانی از پیشوایان معصوم علیهم السلام نقل شده، که به یکی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
هنگامی که مؤمن بمیرد، دست او از عمل کوتاه می‌شود مگر در سه چیز: صدقه جاریه، علمی که مردم از آن بهره‌مند شوند و فرزند صالحی که برای او دعا کند.[6]
مردم ما به انگیزه‌های الهی، انسان دوست و نیکوکارند، مهم این است که در مورد کارهای عام‌المنفعه، که مورد رضایت خداست، توجیه شوند.
یکی از کارهایی که می‌توان خیّرین را به سوی آن‌ها دعوت کرد، وقف بخشی از اموال و مستغلات خود برای کمک به ازدواج جوانان است؛ مثلًا ساختن سالن برای مراسم ازدواج به صورت رایگان، یا کارهایی نظیر آن.
بی‌تردید ثواب این‌گونه موقوفات، کمتر از تأسیس حسینیه و تعمیر مرقدهای امام‌زادگان و ساختن گنبدهای طلا برای آن‌ها نیست.
تشویق و هدایت مردم و نیکوکاران از طریق ائمه جمعه، وعاظ و منبری‌ها، مداحان و مرثیه‌خوانان، به ویژه صدا و سیما، به این گونه صدقات جاریه، بسیار مؤثر است و می‌تواند از هزینه‌های جوانان و خانواده‌ها در امر ازدواج بکاهد.
* امینى، ابراهیم، ازدواج، موانع و راه حلها، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: دوم، 1390
[1] تاریخ ایراد خطبه: 30/ 5/ 77
[2]. وسائل الشیعه، ج 20، ص 45:« مَن زَوَّجَ اعزباً کانَ مِمَّن یَنْظُر اللَّه عزوجل الیه یوم القیامةِ»
[3]. خصال صدوق، ص 141:« ثلاثَةٌ یَسْتَظِلُّونَ بِظِلِّ عرشِ اللَّه یومَ لا ظِلِّ إلّاظِلُّهُ: رَجلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمُ أو أخْدَمَهُ أو کَتَمَ لَهُ سِرّاً»
[4]. بحار الأنوار، ج 74، ص 194:« مَن زَوَّجَ أخاهُ المؤمنَ امَرأةً یَأنَسُ بِها وَ تَشُدُّ عَضُدَهُ وَ یَسْتریحُ إلیها زَوَّجهُ اللَّهُ مِن الحورِالعینِ و آنَسَهُ بمَن أحَبَّهُ مِن الصدّیقینَ مِن أهل بیتِهِ و إخوانِهِ و آنَسَهُم بِهِ»
[5] تاریخ ایراد خطبه: 22/ 2/ 85
[6]. بحار الأنوار، ج 2، ص 23:« إذا ماتَ المؤمن انقطَعَ عَمَلُهُ إلّامِنْ ثلاثٍ: صدقةٍ جاریةٍ أوْ عِلمٍ ینتفعُ بِهِ أو ولدٍ صالحٍ یَدْعُو لَهُ.»